- 2, G. Seferi str., Agrinio, Greece
- (+30) 26410-74138
- secrsa@upatras.gr
- Contact
Η υπολειμματική αγροτική βιομάζα θεωρείται ως η μεγαλύτερη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, χωρίς ωστόσο να έχει ακόμη αξιοποιηθεί. Η ανεξέλεγκτη διαχείριση των αγροτικών υπολειμμάτων μπορεί να αφήσει ένα σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ενώ στερεί την δυνατότητα σημαντικής συμμετοχής στο εθνικό ενεργειακό σύστημα. Ως εκ τούτου, οι τεχνολογικές καινοτομίες για πλήρη αξιοποίηση της ανανεώσιμης βιο-ενέργειας και οι πρακτικές εφαρμογής τους είναι εξαιρετικά επιτακτικές. Τ αγροτικά υπολείμματα αποτελούν εξαιρετικό πεδίο εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας για την παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας (κυρίως ενέργειας) με την επαναχρησιμοποίηση υφιστάμενων παραπροϊόντων και υλικών. Αυτού του είδους οι διεργασίες απαιτούν τη συμμετοχή και συνέργεια πολλών διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων.
Το παγκόσμιο δυναμικό της βιομάζας, το οποίο κατά ένα μεγάλο μέρος παραμένει αναξιοποίητο, θα μπορούσε να καλύψει πλήρως τις ενεργειακές ανάγκες του πλανήτη. Η ετήσια παραγωγή του ανέρχεται σε 172 δισεκ. τόνους ξηρού υλικού, με ενεργειακό περιεχόμενο δεκαπλάσιο της ενέργειας που καταναλώνεται παγκοσμίως στο ίδιο διάστημα. Εντούτοις, μόνο το 1/7 της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας καλύπτεται από τη βιομάζα και αφορά κυρίως τις παραδοσιακές χρήσεις της (καυσόξυλα κλπ.). Στην Ελλάδα, τα διαθέσιμα γεωργικά και δασικά υπολείμματα αλλά και οι ενεργειακές καλλιέργειες αντιστοιχούν ενεργειακά στο 30-40% της ποσότητας του πετρελαίου που καταναλώνεται ετησίως, αλλά μόλις το 3% περίπου των ενεργειακών αναγκών της χώρας καλύπτεται από τη χρήση της διαθέσιμης βιομάζας (υπολειμματικής πχ κλαδέματα και υπολείμματα ή ενεργειακά φυτά). Υπό αυτή την έννοια η δυνατότητα αξιοποίησης και εκμετάλλευσης της βιομάζας που προέρχεται από αγροτικές καλλιέργειες αποτελεί σημαντική πρόκληση με τεράστια ενεργειακά και περιβαλλοντικά οφέλη.
Εδώ και πολλές δεκαετίες η οικονομική ανάπτυξη βασίστηκε σε ένα γραμμικό μοντέλο αποτελούμενο από τα βήματα λαμβάνω/παράγω – μεταποιώ – καταναλώνω - απορρίπτω. Το αποτέλεσμα, είναι οι δυτικές κοινωνίες λόγω της αλόγιστης παραγωγής και υπερκατανάλωσης αγαθών να απομυζούν όλο και περισσότερο τους φυσικούς πόρους, παράγοντας τεράστιες ποσότητες απορριμμάτων και αποβλήτων, η συσσώρευση των οποίων οδηγεί σε υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Η κατανόηση, ωστόσο, των συνεπειών μιας τέτοιας παραγωγικής και καταναλωτικής κουλτούρας στην Ευρώπη οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει τον Δεκέμβριο του 2015 ένα πακέτο μέτρων που προσβλέπει στην διευκόλυνση της μετάβαση από την γραμμική στην κυκλική οικονομία. Η κυκλική οικονομία στηρίζεται ουσιαστικά στην επαναχρησιμοποίηση των απορριμμάτων και των αποβλήτων που παράγονται σε διαφορετικά στάδια της παραγωγικής διαδικασίας των αγαθών, όχι μόνο μέσω της ανακύκλωσης αλλά επίσης μέσω της μετατροπής τους σε άλλα χρήσιμα προϊόντα. Με άλλα λόγια πρόκειται για ένα νέο μοντέλο παραγωγής στο οποίο τα απόβλητα συνεχίζουν με την ίδια ή όχι μορφή τον κύκλο ζωής τους αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα χρήσης τους και περιορίζοντας τη σπατάλη και την υποβάθμιση των φυσικών πόρων. Έτσι τα απόβλητα/υπολείμματα δεν αντιμετωπίζονται ως απορριπτέα αλλά ως εναλλακτική και πολύτιμή πηγή πρώτων υλών, μέσω την επανένταξή τους στον κύκλο της παραγωγικής αλυσίδας, συμβάλλοντας σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο στον περιορισμό των εισαγωγών, τη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου καθώς και στην ενίσχυση της απασχόλησης. Στην Ελλάδα σήμερα, η έννοια της κυκλικής οικονομίας στον αγροτικό τομέα αφορά σε μεγάλο βαθμό στη διαχείριση της υπολειμματικής βιομάζας, με στόχο την παραγωγή χρήσιμων προϊόντων όπως είναι τα εδαφοβελτιωτικά, οι ζωοτροφές, τα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, η παραγωγή βιοκαυσίμων και ενέργειας αλλά και υλικών συσκευασίας.
Το Τμήμα Αειφορικής Γεωργίας της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών καλύπτει ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων, μεταξύ των οποίων και αντικείμενα που καλύπτουν τις βασικές αρχές και στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας και της αειφορίας. Σημαντικός στόχος του προγράμματος σπουδών αποτελεί η παροχή γνώσεων και η εξειδίκευση των φοιτητών σε θέματα διαχείρισης της γεωργικής- υπολειμματικής και δασικής βιομάζας αλλά και των ενεργειακών καλλιεργειών υπό το πρίσμα ενός βιώσιμου κυκλικού –μοντέλου ανάπτυξης και οικονομίας, αλλά και η παροχή πρακτικών προσεγγίσεων για την εφαρμογή τους σε πραγματικό αγροτικό περιβάλλον. Μέσω του καταρτισμένου διδακτικού προσωπικού οι φοιτητές θα εξοικειωθούν με τις σύγχρονες τεχνικές/διεργασίες επεξεργασίας/αξιοποίησης των οργανικών υπολειμμάτων που παράγονται από τη γεωργική παραγωγή, προς χρήσιμα προϊόντα και ενέργεια, με τη μορφή βιοκαυσίμων, μέσω βιολογικών και θερμοχημικών διεργασιών. Παράλληλα, στα ερευνητικά εργαστήρια του τμήματος διεξάγεται έρευνα αιχμής στα εν λόγω αντικείμενα με βασικό στόχο το σχεδιασμό ολοκληρωμένων, αειφορικών και βιώσιμων συστημάτων διαχείρισης της γεωργικής βιομάζας και αποβλήτων, επιτυγχάνοντας αριστοποίηση/ βελτιστοποίηση αυτών με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Το Τμήμα Αειφορικής Γεωργίας της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών καλύπτει σε διδακτικό και ερευνητικό επίπεδο, αντικείμενα που άπτονται στη διαχείριση και αξιοποίηση αγροτικών υπολειμμάτων και βιομάζας υπό το πρίσμα της κυκλικής οικονομίας. Συγκεκριμένα επιτυγχάνεται: